Uluslararası Jeoçeşitlilik Günü, her yıl 6 Ekim'de insanları jeoçeşitliliğin birçok yönünü ve toplum için önemini tanıtmak için bir araya getiren dünya çapında bir kutlamadır. Uluslararası Jeoçeşitlilik Günü, UNESCO tarafından 2021'deki 41. Genel Konferans'ta ilan edildi.

Jeolojik çeşitlilik, gezegenin hem yüzeyinde hem de iç kısmında canlı olmayan doğal kısmını ifade eder. Jeoçeşitlilik, Dünya'nın minerallerini, kayalarını, fosillerini, topraklarını, tortullarını, yer şekillerini, topografyasını, nehirler ve göller gibi hidrolojik özelliklerini ifade etmektedir. "Jeoçeşitlilik" terimi aynı zamanda bu özellikleri oluşturan ve değiştiren süreçleri de kapsar. Jeoçeşitliliğin olağanüstü örnekleri, dünya genelindeki UNESCO Küresel Jeoparklarında korunmaktadır.

Jeoçeşitlilik toplulukların temelidir ve insanlığın doğayla ilişkisinin ayrılmaz bir parçasıdır.

Jeoçeşitlilik, yeni nesillere Dünya tarihi, Dünya kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve geleceğin zorluklarının üstesinden gelmek için gerekli olan bilim hakkında bilgi veren doğal bir laboratuvar ve ders kitabı işlevi görür.

Jeoçeşitlilik, gezegenin cansız kısmını ifade eder; biyoçeşitlilik terimi ise canlı kısmını tanımlar. Örneğin toprak, Dünya'nın jeoçeşitliliğinin bir parçasıdır, ancak içinde yaşayan mikroorganizmalar da gezegenin biyolojik çeşitliliğinin bir parçasıdır. Jeoçeşitlilik canlı olmasa da Dünya üzerindeki yaşamı sürdürmenin anahtarıdır; Jeoçeşitlilik olmadan biyolojik çeşitlilik olmazdı.

Uluslararası Jeoçeşitlilik Günü, Birleşmiş Milletlere üye devletlerin 2015 yılında benimsediği 2030'a kadar 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefine (Gündem 2030) ulaşılmasında yerbilimlerinin oynayacağı temel rolü vurgulamaktadır.

 Jeoçeşitlilik unsurlarının toplum tarafından akıllıca kullanılması, Dünya sistemlerinin nasıl çalıştığına dair sağlam bir bilgi gerektirir.

Yerbilimcilerin gezegenimizi daha iyi tanımasına olanak tanıyan bilimsel verileri elde etmek için, bazı özel özelliklere sahip jeolojik malzemelerin (mineraller, kayalar, fosiller, topraklar, yer şekilleri) korunmasını sağlamaları da oldukça önemlidir. Jeoçeşitlilik aynı zamanda korumaya çalıştığımız önemli değerlerimizdir.

Jeoçeşitlilik unsurlarının farklı okul seviyelerindeki öğrenciler tarafından kolayca anlaşılabildiği bir eğitim amaçlı kullanımı da söz konusudur.

“Jeolojik miras envanteri, korunması ve yönetimi” konusu oldukça önemlidir. “Jeolojik Koruma”nın en önemli yollarından birisi “Jeoparklar” diğeri ise “Doğa Tarihi Müzeleri”dir.

Dolayısıyla, doğanın yenilenemeyen abiyotik kaynakları olan jeoçeşitliliğimizi, 4,6 milyar yıldan beri varlığını sürdüren dünyamızın daha uzun yaşaması, gelecek nesillerin sağlıklı ve refah içinde gelişimini sürdürebilmesi ve sürdürülebilir kalkınma için jeoetik ilkelerini ve jeokorumayı yaygınlaştırmalıyız.

Bu yılki jeoçeşitlilik günü için temamız 'Tek Dünya, Birçok Hikaye'dir. Yerel jeoçeşitliliklerimizle yeniden bağlantı kurmamız ve daha sürdürülebilir bir geleceğe hazırlanmamız dileğiyle jeoçeşitlilik günümüz kutlu olsun.

Yararlanılan Kaynaklar

Ø  https://www.geodiversityday.org/

Ø  https://www.geodiversityday.org/post/theme-announced-for-international-geodiversity-day-2025

Ø  https://www.researchgate.net/publication/342479798_Teaching_geoethics_Resources_for_higher_education